در این مقاله قصد داریم به معرفی رشته ی بینایی سنجی (اپتومتری) و بازار کار، میزان درآمد و مقاطع تحصیلی رشته بینایی سنجی در ایران و خارج از ایران بپردازیم.
بینایی سنجی چیست؟
بینایی سنجی دانش مطالعه و محافظت از توان بینایی و چشم است.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) علم بینایی سنجی را مراقبت از بینایی می‌داند. فردی که برای مشکل بینایی خود به پزشک مراجعه میکند در مرحله اول باید توسط یک بینایی سنج معاینه شود تا اگر دچار عیوب انکساری، اختلالات دید دو چشمی، انحرافات عضلانی چشم، انکسار چشم و مواردی از این قبیل بود توسط متخصص بینایی سنج درمان شود. در غیر این صورت به پزشک متخصص ارجاع داده میشود.
تشخیص و تصحیح عیوب انکساری چشم (دوربینی، نزدیک بینی و آستیکماتیسم)، تعیین نمره چشم و تجویز عدسی‌های مناسب مانند عدسی‌های عینک یا لنزهای طبی، تشخیص و تصحیح اختلالات دید دو چشمی و تنبلی چشم، تعیین بهداشت عمومی چشم و بهداشت بینایی در محیط‌های کار و تحصیل و دادن آموزش لازم در این زمینه بر عهده بینایی سنج است.
دو رشته چشم پزشکی و بینایی سنجی در کنار هم قرار دارند. این دو رشته در برخی مواقع از هم مجزا هستند. مثلا تعیین نمره عینک یا تصحیح اختلالات دید در حوزه تخصصی اپتومتریست است و چشم پزشکان در زمینه بیماریهای چشم بخصوص جراحی فعالیت و تبحر دارند.
فرصت های شغلی رشته بینایی سنجی:
مردم اگر با قابلیت های یک بینایی سنج بیشتر آشنا شوند، متوجه می‌شوند که در بسیاری از مواقع به جای مراجعه به چشم پزشک باید به بینایی سنج مراجعه شود. بیشتر مردم برای عیوب انکساری، تنبلی یا انحرافات چشم به چشم پزشک مراجعه میکنند درصورتی که تمامی این موارد در حیطه کار یک بینایی سنج است. مثلا برای درمان انحرافات چشم ۵ روش وجود دارد که ۴ روش در حیطه کار اپتومتریست و یک روش در حیطه کار چشم پزشک است.
فارغ التحصیلان این رشته میتوانند با مدرک کارشناسی بطور مستقل مطب تاسیس کنند.
از دیگر فعالیت های یک بینایی سنج می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تعین نمره چشم و تجویز عینک و لنز طبی
- مشاوره درباره بهداشت چشم و مشکلات بینایی در محیط‌های آموزشی، خدماتی و…
- سنجش بینایی در ارگان های مختلف
- فعالیت در بیمارستانها و درمانگاهها
- تأسیس کارگاه و فروشگاه ساخت و فروش عینک، لنز و…
توانمندی های لازم برای موفقیت در رشته بینایی سنجی:
یک بینایی سنج باید به درس فیزیک مسلط بوده و علی الخصوص به فیزیک نور و عدسی ها علاقمند باشد و در طول دبیرستان درسهای ریاضی و زیست را بخوبی فرا گرفته باشد. از نظر جسمی نیز لازم است که از چشم ها و دست هایی سالم برای معاینه بیماران برخوردار باشد.
اپتومتریست (بینایی سنج) کیست؟
اپتومتری یا بینایی سنجی دانش مراقبت های بینایی است و بینایی سنج (اپتومتریست) به کسی گفته می شود که در رشته اپتومتری در دانشگاه تحصیل نموده و قادر است پس از معاینه و تشخیص به درمان اختلالات بینایی پرداخته و از طریق تجویز وسایل کمک بینایی مانند عینک ، لنزهای تماسی و انجام برخی تمرینات و ورزشهای چشمی و ارائه توصیه ها و دستورات بهداشتی لازم به کارایی و بهبود بیشتر سیستم بینایی کمک کند.
علاوه بر این اپتومتریست ها چشم و ساختمانهای درونی آن مانند سیستم اشکی و پلک ها را معاینه کرده و در صورت وجود هر گونه اختلال یا بیماری که نیازمند درمان طبی باشد بیماران را به سایر پزشکان ارجاع میدهند.
همچنین اپتومتریست ها کار عرضه و فروش وسایلی مانند عینک و لنز را که تجویز می کنند بر عهده دارند. اپتومتریست ها تنها گروهی هستند که کار ساخت عینک را در دانشگاه فرا میگیرند.
رشته بینایی سنجی ( یا اپتومتری ) در زیر گروه ۱ کنکور سراسری قرار دارد.
ضرایب دروس کنکور تجربی برای قبولی در این رشته به صورت مقابل است:
| ادبیات فارسی | ضریب ۴ |
| دین و زندگی | ضریب ۳ |
| زبان عربی | ضریب ۲ |
| زبان انگلیسی | ضریب ۲ |
| ریست شناسی | ضریب ۱۲ |
| شیمی | ضریب ۹ |
| فیزیک | ضریب ۶ |
| ریاضیات | ضریب ۶ |
| زمین شناسی | ضریب ۰ |
دروس رشته بینایی سنجی در دانشگاه
متوسط دوره تحصیلی رشته بینایی سنجی در مقطع کارشناسی (لیسانس) ۴سال، در مقطع کارشاسی ارشد (فوق لیسانس) ۲سال و در مقطع دکتری تخصصی (PhD) 4سال است.
تعداد کل واحد های درسی دانشگاهی در مقطع لیسانس ایران ۱۴۷ واحد است. که شامل:
تعداد ۲۴ واحد دروس عمومی، ۴۲ واحد دروس پایه، ۷۵ واحد دروس تخصصی و تعداد ۶ واحد درس کارآموزی است
| دروس عمومی | معارف اسلامی ۱و۲ – ادبیات فارسی – اخلاق و تربیت اسلامی ۱و ۲ – زبان خارجی عمومی ۱و۲ – تربیت بدنی ۱و۲ – تاریخ تحلیلی صدر اسلام – انقلاب اسلامی |
| دروس پایه | فیزیک نور – شیمی عمومی – بیوشیمی – فیزیولوژی عمومی – تشریح عمومی و اعصاب – روانشناسی عمومی و رشد – آمار حیاتی – کمکهای اولیه – اورژانسهای چشمی – آسیب شناسی عمومی – میکروب شناسی – داروشناسی – علائم چشم در بعضی از بیماریهای داخلی – ژنتیک و چشم – فیزیولوژی اعصاب – تشریح و بافت شناسی چشم – فیزیولوژی چشم |
| دروس تخصصی | اپتیک هندسی و فیزیکی ۱و۲ – لابراتوار اپتیک ۱و۲ – فیزیولوژی اپتیک ۱و۲ – مقدمات اپتومتری – ابزرواسیون – تاریخچه اپتومتری و علوم بینایی – زبان تخصصی – اپتومتری ۱و۲و۳ – بینایی محیطی – عدسی های تماسی ۱و۲ – آسیب شناسی چشم ۱و۲ – اپتومتری کودکان ۱و۲ – اپتومتری افراد مسن و نیمه بینایان – اپتومتری مشاغل و بهداشت چشم – اپتومتری پیشرفته – آنالیز مشاهدات کلینیکی – مکانیسم دید دو چشمی – درمان آنومالیهای دو چشمی ۱و۲ |
مقاطع تحصیلی رشته بینایی سنجی در ایران
در حال حاضر تنها ۴ دانشگاه در ایران در رشته ی بینایی سنجی با ظرفیت بسیار محدود (جمعا در حدود ۱۰۰نفر در سال!) اقدام به پذیرش دانشجو میکنند. لیست دانشگاه ها و ظرفیت پذیرش سالانه آن ها به شرح زیر است:
| دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی – تهران | ۱۸ نفر دوره روزانه | ۳ نفر پردیس خودگردان |
| دانشـــگاه علــــوم پـــزشــکی ایـــران – تهـــران | ۲۲ نفر دوره روزانه | ۹ نفر پردیس خودگردان |
| دانشگاه علوم پزشکی مشهد | ۲۰ نفر دوره روزانه | ۳ نفر پردیس خودگردان |
| دانشگاه علوم پزشکی زاهدان | ۲۵ نفر دوره روزانه | ۱۳ نفر پردیس خودگردان |
دانشگاه های ایران در هر سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد (با تعداد محدود) و دکتری (۳ نفر در سال) پذیرش دانشجو دارند که مقطع دکتری بینایی سنجی فقط در دانشگاه علوم پزشکی مشهد فعال می باشد. دانشجویان رشته بینایی سنجی در مقطع کارشناسی، گرایش خاصی نداشته و دوره تحصیلی ۴ ساله را به صورت عمومی میگذرانند.
رشته بینایی سنجی در دوره کارشناسی ارشد و دکترا دارای گرایش های تخصصی مانند ناهنجاری های دید دو چشمی و تمرینات اپتومتریک، وسایل کمک بینایی و تجویز لنزهای نامرئی است. در واقع یک متخصص بینایی سنج در این زمینه‌ها اطلاعات تخصصی تر و بیشتری نسبت به یک چشم پزشک دارد.
دانش بینایی سنجی دارای دو شاخه اصلی چشم پزشکی و بینایی سنجی میباشد. هر یک از شاخه های چشم پزشکی و بینایی سنجی در مقاطع مختلف دارای گرایش های متفاوتی هستند.
مثلا رشته چشم پزشکی در مقطع تخصصی دارای شاخه‌های تخصصی‌تر از قبیل جراحی پلک، قرنیه، شبکیه و… میباشد.
توجه: بینایی سنجی را نباید با چشم پزشکی اشتباه گرفت. دانشجویان برای تحصیل در رشته چشم پزشکی باید دوره ۷ ساله پزشکی عمومی را طی کنند و پس از قبولی در کنکور دستیاری پزشکی (کنکور تخصص) به تحصیل در این رشته مشغول شوند.
رتبه مورد نیاز برای قبولی در رشته بینایی سنجی در ایران
همانطور که در بالا گفته شد به دلیل ظرفیت کم پذیرش این رشته و رقابت بالا برای ورود به بینایی سنجی، ورود به این رشته نیز همانند دیگر رشته های تجربی دشوار شده است. بر طبق آخرین آمار به دست آمده از قبول شدگان کنکور سراسر ۱۳۹۸ تجربی، قبولی در این رشته حداکثر تا رتبه ی ۱۱هزار کشوری (۴۵۰۰ در منطقه۲) امکان پذیر است.
کارنامه پدیرفته شدگان رشته بینایی سنجی در کنکور
در پایین میتوانید کارنامه قبول شدگان بینایی سنجی در کنکور سراسری ۹۸ نجربی را مشاهده نمایید:
بینایی سنجی – دانشگاه علوم پزشکی ایران – روزانه ( رتبه کشوری ۱۰۱۱۴)
بینایی سنجی – دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران – روزانه ( رتبه کشوری ۸۸۲۸)
بینایی سنجی – دانشگاه علوم پزشکی مشهد – روزانه ( رتبه کشوری ۱۰۳۲۲)
بینایی سنجی – دانشگاه علوم پزشکی زاهدان – پردیس خودگردان ( رتبه کشوری ۱۰۹۴۴) منبع: موسسه گزینه دو
درآمد و بازار کار رشته بینایی سنجی در ایران
در ایران به دلیل ظرفیت پایین پذیرش دانشجو در این رشته تعداد فارغ التحصیلان و شاغلین رشته بینایی سنجی بسیار کم است که همین موضوع باعث اشباع نشدن این رشته در میان دیگر رشته های خانواده علوم پزشکی شده است. در حال حاضر در سراسر کشور در حدود ۲۰۰۰ بینایی سنج (اپتومتریست) فعال وجود دارد.
متوسط درآمد یک بینایی سنج در ایران در صورتی که بخواهد به صورت مستقل کار کند مبلغی در حدود ماهانه ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان است که در مقایسه با درآمد دیگر رشته های کارشناسی پیراپزشکی میزان درآمد بسیار بالایی است.
این در حالی است که بینایی سنج ها در کنار ویزیت بیماران اکثرا به فروش عینک، عدسی و لنزهای طبی و غیرطبی نیز میپردازند. متوسط سود از فروش هر یک از این موارد حداقل ۵۰% است. به عنوان مثال در فروش عینک یا لنزهای طبی ۵۰% مبلغ فروش سود است.
شرایط کار و میزان درآمد بینایی سنجی در خارج از کشور
🇬🇧 انگلستان
متوسط درآمد سالانه یک اپتومتریست در انگلستان در حدود ۵۰۰۰۰ پوند انگلیس (معادل ۶۵۰۰۰ دلار آمریکا) است.
🇨🇦 کانادا
با توجه به افزایش هرم سنی مردم کانادا، این کشور یکی از کشورهای مناسب برای تحصیل و کار متخصصین اپتومتری است. درآمد سالانه در این رشته از مبلغ ۲۷۰۰۰ دلار (برای افراد تازه کار) آغاز میشود و تا مبلغ ۱۴۸۰۰۰ دلار (برای افراد با سابقه) در سال ادامه دارد. درآمد میانگین بینایی سنج ها در کانادا در حدود ۸۷۰۰۰ دلار در سال است.
🇺🇸 ایالات متحده آمریکا
با توجه به بالا بودن هزینه های درمانی در آمریکا، متخصصین بینایی سنجی در این کشور درآمد بسیار مناسبی در مقایسه با دیگر کشورها دارند. متوسط در آمد یک بینایی سنج در آمریکا در حدود ۱۲۴۰۰۰ دلار در سال است.
🇦🇺 استرالیا
استرالیا نیز همانند آمریکا دارای شرایط خوبی برای فارغ التحصیلان بینایی سنجی است. متوسط درآمد سالانه یک بینایی سنج در استرالیا در حدود ۱۱۳۰۰۰ دلار است
بیشتر بخوانید: ثبت نام در کلاس های مشاوره انتخاب رشته کنکور استاد قره باغی
بیشتر بخوانید: توضیحات تخصصی رشته بینایی سنجی در ویکی پدیا فارسی
رشته بینایی سنجی و شرایط ادامه تحصیل آن در دانشگاه های خارج از کشور
میزان درآمد رشته بینایی سنجی چقدر است؟
مدت زمان تحصیل در رشته بینایی سنجی چقدر است؟
آیا بینایی سنجی رشته خوبی است؟!
جهت ثبت نام در کلاس مشاوره انتخاب رشته ، با شماره های زیر در تماس باشید
☎️ تلفن تمـاس: ۳۳۹۱۷۴۱۶-۰۶۱
📱 تلفن پشتیبانی: ۰۹۱۲۹۶۱۱۵۰۰